Τον Οκτώβριο του 1843 διεξήχθησαν οι πρώτες εκλογές του Ελληνικού κράτους. Είχε προηγηθεί η επανάσταση της 3/9/1843 με πρωταγωνιστές τους Δ. Μακρυγιάννη, Α. Μεταξά και Καλλέργη που είχε υποχρεώσει τον βασιλιά Όθωνα να αποδεχτεί την εκλογή πληρεξουσίων για την κατάρτιση του συντάγματος του 1844.
Επειδή δεν υπήρχε νομοθετικό πλαίσιο, χρησιμοποιήθηκε εκείνο του Ιωάννη Καποδίστρια του 1829. Παρά το γενικότερο αντιβασιλικό κλίμα που υποχρέωσε τον Όθωνα να αποδεχτεί «συνταγματική βασιλεία», ήταν πολλοί οι υποστηρικτές του. Στην Πάρο έγινε χαμός! Η βασική κατηγορία ήταν ότι εψήφισαν και ανήλικοι κάτω των 25 ετών!
Δικαίωμα ψήφου είχαν οι κάτοικοι, αλλά και οι μέτοικοι από τουρκοκρατούμενες περιοχές, που είχαν συμπληρώσει 25 χρόνια ζωής και διέθεταν περιουσία (κινητή ή ακίνητη). Φυσικά δεν ψήφιζαν γυναίκες! Το χωριό θα έπρεπε να έχει τουλάχιστον 15 οικογένειες. Αν είχε 15 μέχρι 50 οικογένειες, εξέλεγε έναν εκλογέα. Από 51-100 δύο και για κάθε προστιθέμενη εκατοντάδα έναν. Δηλαδή μία κωμόπολη 300 οικογενειών εξέλεγε 4 εκλογείς. Ακολούθως, οι εκλογείς της Πάρου πχ, θα συνέρχονταν στην Παροικιά (στην Εκατονταπυλιανή) για να εκλέξουν τους πληρεξουσίους Πάρου.
Οι εκλογές διεξήγοντο στην εκκλησία του χωριού και ο εκλογικός κατάλογος και τα πρακτικά υπεγράφοντο από τον δήμαρχο ή τον πάρεδρο, από τον ιερέα και από τους 5 γεροντότερους κατοίκους.Η Νομαρχία Νάξου όρισε τις εκλογές στην Πάρο την 3/10/43. Τότε βέβαια δεν υπήρχαν υποχρεωτικά δημοτολόγια με αποτέλεσμα να υπάρχουν αμφισβητήσεις για το ποιοι είχαν δικαίωμα ψήφου! Φυσικά ο κάθε υποψήφιος προσπαθούσε να προωθήσει τους «δικούς του»!
Σε αυτά τα πλαίσια δήλωναν πως κάποιος είχε συμπληρώσει τα 25 παρόλο που ήταν μικρότερος! Σε προηγούμενη ανάρτηση δημοσιεύσαμε στοιχεία από τις Λεύκες όπου φαίνονται κάποιες περιπτώσεις νεαρών που δηλώνονταν 25ετείς ενώ ήταν πολύ μικρότεροι!
Δεν έχουμε τον εκλογικό κατάλογο του 1843, αλλά το 1844 πχ. ο κτηματίας Αρκάς Ιωάννης του Οικονόμου έχει δηλωθεί ως γεννηθείς το 1818 (26 ετών), αλλά στην απογραφή του 1829 εμφανίζεται γεννηθείς το 1820! Στις Λεύκες λοιπόν, πλάκωσαν στις μπουνιές ακόμη και τον πάρεδρο Κωνσταντίνο Χανιώτη (τότε υπήρχε Δήμος Μαρπήσσης)!-3/10/43 επεισόδια στις εκλογές της Παροικιάς. Το σχετικό έγγραφο αναφέρει «σφοδρά φιλονικία»!
Ο δήμαρχος Θ. Καμπάνης κατηγορείται πως στον εκλογικό κατάλογο είναι εγγεγραμμένοι ανήλικοι. Ο Δήμαρχος αποχωρεί μαζί με τους υποστηρικτές του και κατηγορεί τους «περί τον Ζ. Μαυρογένην υποκινήσαντες οχλαγωγούς τινάς»! Οι εναπομείναντες 170 ψηφοφόροι προχωρούν στην εκλογή εκλογέων!
Θεωρούν δε, ότι η εκλογή είναι νόμιμη εφ’ όσον είναι σαφώς περισσότεροι (170 έναντι 84 που απεχώρησαν με τον Δήμαρχο).
-4/10/43 ο Δήμαρχος Πάρου προχωρεί σε συνέλευση με σκοπό την εκλογή εκλογέων και παρευρίσκονται όσοι συμφωνούν μαζί του δηλ. 93 κάτοικοι. Η αντιπολίτευση κηρύσσει ότι μεταξύ αυτών 9 είναι ανήλικοι!
-6/10/43 ο διοικητής της Επαρχίας Νάξου ΜΔ Τσαμαδός, ενημερώνει τον Δήμαρχο Μαρπήσσης για τα «εμπόδια» στην εκλογική διαδικασία Λευκών και Τσιπίδου. Στις Λεύκες αναφέρονται σοβαρά επεισόδια με διαπληκτισμό του παρέδρου Κ. Χανιώτη.
Οι εκλογές στις Λεύκες ολοκληρώθηκαν στις 8/10 και στην Μάρπησσα στις 10/10-16/10/43 η συνέλευση των εκλογέων διελύθη λόγω μη παρουσίας του δημάρχου Πάρου, Καμπάνη. Η συνέλευση προσκάλεσε εγγράφως τον Δήμαρχο να παρευρεθεί την επομένη.
Ο δήμαρχος Πάρου Θ. Καμπάνης και ο γραμματέας Χαμάρτος πραγματοποιούν συνέλευση προς εκλογήν πληρεξουσίων και υπογράφουν το σχετικό έγγραφο στο οποίο αναφέρουν τους κατά τη γνώμη τους, νόμιμους εκλογείς:Παροικιά: Φρ. Κρ. Μαύρος, Δημήτριος Δελαγγραμάτης, Γεώργιος Μαύρος, Ιωάννης Δελαγραμμάτης, Αντώνιος Δελαγραμμάτης, Δημήτριος Πρωτόδικος. Ωλίαρος: Αναγνώστης Τριαντάφυλλος, Βασίλειος Φαρούπος.Στην Νάουσα, στα Μάρμαρα, στον Κώστο, Τσιπίδο και Δραγουλά, αναγνωρίζει τους ίδιους με την αντιπολίτευση.
Για τους εκλογείς των Λευκών αναφέρει: «εκλεγχθέντες οχλαγωγικώς εν απουσία του ειδικού παρέδρου προσβληθέντος και αποχωρήσαντος και ξυλοκοπηθέντος των πολιτών»!
Πάντως ο πάρεδρος Λευκών Κ. Χανιώτης, υπογράφει το έγγραφο των αποτελεσμάτων την 8/10.Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται πως εξελέχθησαν πληρεξούσιοι οι Φραγκίσκος Κρ. Μαύρος και Δ. Δημητρακόπουλος. Δηλαδή όλη η φασαρία έγινε για να εκλεγεί ο Φρ. Μαύρος στην θέση του Ζ. Μάτσα Μαυρογένη!
-17/10/43 η συνέλευση της αντιπολίτευσης επαναλαμβάνεται, αλλά πάλι χωρίς τον Δήμαρχο ο οποίος κατηγορείται από τους παρευρισκομένους ότι «αισθάνεται ανώτερος του νόμου και προβάλει ανύπαρκτες προφάσεις».
Η συνέλευση αποφασίζει να προχωρήσει στην εκλογή χωρίς τον Δήμαρχο!
Πρόεδρος ανέλαβε ο Δ. Χαμάρτος και προσυπέγραψαν τα 5 γεροντότερα μέλη Ν. Πούλιος, Ιωάννης Καπαρός, Λεονάρδος Κονδύλης, Ηλίας Σαράντος, Νικόλαος Ρούσσος.
Οι εκλογείς ήταν οι εξής:
Πόλις Παροικίας (Δήμαρχος Θ. Καμπάνης): Ζώρζης Μ Μαυρογένης, Δημήτριος Χαμάρτος, Πέτρος Μαυρομμάτης, Ν Α Ψαράκης, Αντ Ελ Χαμάρτος, Λεονάρδος Κονδύλης.Κωμόπολις Λευκών (Πάρεδρος Κωνσταντίνος Χανιώτης): Εμμανουήλ Ν Αρκάς, Νικόλαος Γ Ρούσσος, Νικόλαος Γ Παντελαίος, Ιωάννης Α Δεσύλλας.Κωμόπολις Ναούσης (Δήμαρχος Ν. Μαλατέστας): Δημήτριος Π Δημητρακόπουλος, Ηλίας Σαράντος, Ιωάννης Μεταξάς, Αντώνιος Κορτιάνος (δεν παρευρέθη λόγω ασθενείας).Χωρίον Κώστου (Πάρεδρος Ιωάννης Α. Καπαρός): Ιωάννης Α Καπαρός, Αναστάσιος ΡούσσοςΧωρίον Δραγουλά (Πάρεδρος Νικήτας Ν. Άγουρος): Γεώργιος Κληρονόμος Χωρίον Μαρμάρων (Πάρεδρος Νικήτας Ν. Άγουρος): Ιωάννης Γιαννουλάκης, Νικήτας Άγουρος (δεν παρευρέθη λόγω ασθενείας).Χωρίον Τσιπίδου (Δήμαρχος Μαρπήσσης ΓΣ Δελαγραμμάτης): Νικόλαος Βατιμπέλας, Νικόλας Πόυλιος, Γεώργιος Σ Δελαγραμμάτης (απών).Χωρίον Ωλιάρου (Πάρεδρος Δ. Βιάζης): Παναγής Καλάργυρος, Ματθαίος Μαούνης.Συνεπώς ψήφισαν οι 21 εκλογείς από τους 24. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν πληρεξουσίους Πάρου τους Δ. Π. Δημητρακόπουλο (21 ψήφοι) και Ζ. Μάτσα Μαυρογένη (21). Συμμετείχαν και οι Νικόλαος Ψαράκης (Παροικιά, 11 ψήφοι), Ν. Βατιμπέλας (Τσιπίδος, 7), Λεονάρδος Κονδύλης (Παροικία, 7), Νικόλαος Μαλατέστας (Νάουσα, 6 ψήφοι), Κωνσταντίνος Δαμίας (Παροικία, 6), Π. Μαυρομάτης (Παροικία, 6).
Ο Δήμαρχος Πάρου αρνήθηκε να επικυρώσει τις υπογραφές και συνεπώς την εκλογή.
-19/10/43 κάτοικοι της Πάρου και Αντιπάρου υπογράφουν αίτημα αναγνώρισης της εκλογής των Δ. Π. Δημητρακόπουλου και Ζ. Μάτσα Μαυρογένη.
-22/10/43 ο Αποσπασματάρχης Πάρου υπολοχαγός Κ. Κουφάκης δηλώνει την νομιμότητα της εκλογής των Δ. Π. Δημητρακόπουλου και Ζ. Μάτσα Μαυρογένη.
-26/10/43 οι νόμιμοι εκλογείς παρουσιάζονται ενώπιον του Δημάρχου Ναούσης, δηλώνουν τα τεκτενόμενα και ζητούν την επικύρωση των αποφάσεών τους.
-27/10/43 το Δημοτικό Συμβούλιο Παροικιάς με πρόεδρο του συμβουλίου τον Λεονάρδο Κονδύλη, επικυρώνει την εκλογή των Δ. Π. Δημητρακόπουλου και Ζ. Μάτσα Μαυρογένη.
*Ο Γιώργος Καπαρός είναι ιατρός και ιστοριοδίφης- διαχειριστής της σελίδας «Η ιστορία της Παρου»
