Σωτήρης Κουτσιαύτης: Η επέκταση του αεροδρομίου Πάρου, δείχνει το δρόμο

Τον τελευταίο καιρό και μετά την απόφαση της επέκτασης του αεροδρομίου,
πυροδοτήθηκε μια συζήτηση και μια ανησυχία σχετικά με τις επιπτώσεις της νέας
κατάστασης. Ας δούμε τι πραγματικά συμβαίνει με το συγκεκριμένο έργο.

Το έργο

Το έργο είναι χρηματοδοτούμενο μετά από την ένταξη της Πράξης «Ανάπτυξη και βελτίωση υποδομών του νέου αεροδρομίου Πάρου» στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α. 2014 – 2020». Το κόστος του έργου ανέρχεται σε ποσό με ΦΠΑ 46,2 εκατ. ευρώ.
Εφόσον ξεκινήσει το πρώτο εξάμηνο του 2022, τότε μπορεί να ολοκληρωθεί πριν την καλοκαιρινή περίοδο του 2025.

Τι θα κατασκευαστεί

Ο νέος τερματικός σταθμός 13.000τμ περίπου (ο σημερινός αεροσταθμός έχει όγκο 745τμ.), με χώρους στάθμευσης οχημάτων, εσωτερικό οδικό δίκτυο, μόνιμη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων, φυλάκιο ασφαλείας, διαμόρφωση χώρου μεταξύ αεροσταθμού και δαπέδου στάθμευσης αεροσκαφών.

Ο εξοπλισμός του τερματικού σταθμού περιλαμβάνει: σύστημα διαχείρισης αποσκευών, σύστημα οπτικών αγγελιών πτήσεων, σύστημα CUTE (Common User Terminal Equipment), με το οποίο μειώνονται σημαντικά οι ουρές και ο συνωστισμός κατά τον έλεγχο επιβίβασης (check-in) στα αεροσκάφη, έχει εγκατασταθεί στα μεγαλύτερα αεροδρόμια της χώρας. Με τη νέα επέκταση ο διάδρομος θα φτάσει σε μήκος τα 1.799 μέτρα έναντι 1.400 μέτρων, σήμερα. Τέλος, προβλέπεται κατασκευή νέου πύργου ελέγχου επιφάνειας 159τ.μ. και κατασκευή πυροσβεστικού σταθμού 563 τ.μ..

Επιπρόσθετα έχει εκπονηθεί μία μελέτη για την υδραυλική προστασία των πρανών του νέου αεροδρομίου, για την υλοποίηση υδραυλικών έργων αλλά και ασφαλτοστρώσεων, έργο που θεωρείται από την ΥΠΑ, απαραίτητο για λόγους τεχνικούς και περιβαλλοντικούς. Με τη μόνιμη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων αυξάνεται η δυναμικότητα επεξεργασίας και η υπεδάφια διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων.

Σκοπός του έργου

Να προσφέρει μια αναβαθμισμένη επιβατική εμπειρία. Να προσφέρει ευκαιρίες για προσέλκυση νέων επενδύσεων στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης και της προστασίας της ιδιαίτερης τοπικής φυσιογνωμίας. Να αναβαθμισθεί η εξυπηρέτηση των κατοίκων της Πάρου, οι οποίοι πλέον αποκτούν ακόμη πιο εύκολη πρόσβαση στην ηπειρωτική χώρα, σε υπηρεσίες υγείας και άλλες κεντρικές υπηρεσίες. Επίσης θα αποκτήσουν άμεση πρόσβαση σε ευρωπαϊκούς ή γειτονικούς προορισμούς.

Στα οφέλη από το νέο αεροδρόμιο συγκαταλέγονται, η αύξηση της απασχόλησης με τις νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν τόσο κατά την εκτέλεση των έργων, όσο και κατά τη λειτουργία του αεροδρομίου. Επίσης η αύξηση της αξίας της γης και η αύξηση της παραγωγής τοπικών προϊόντων.

Ο αντίλογος

Ο βασικός αντίλογος στηρίζεται στο φόβο του υπερτουρισμού που θα προκαλέσει
επιβάρυνση στις υπάρχουσες υποδομές. Οι δρόμοι δεν θα αντέχουν επιπλέον φόρτο, δε θα επαρκεί το νερό και το ηλεκτρικό ρεύμα, ο όγκος των σκουπιδιών θα καταστεί μη διαχειρίσιμος, καθώς και το αποχετευτικό δεν θα αντέξει τόσο όγκο λυμάτων.

Η έλλειψη Γενικού Νοσοκομείου θα γίνει ακόμη πιο αισθητή.
Μοιραία θα μετατραπεί σε «Μύκονο» και θα υποβαθμισθεί η ζωή των κατοίκων.
Από τη στιγμή που θα «κατεβαίνουν» τα charters θα χτιστούν μεγάλα τουριστικά θέρετρα για να φιλοξενούν τους εισερχόμενους. Με την ευκολία της αεροπορικής μεταφοράς, θα υπάρξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για αγορά ή κατασκευή νέων σπιτιών με αποτέλεσμα το νησί, να χτισθεί από άκρη σε άκρη. Το έργο είναι απόφαση του κράτους και θα εξυπηρετήσει συμφέροντα τα οποία δεν αντιστοιχούν στα τοπικά. Οι κάτοικοι των γύρω περιοχών του αεροδρομίου ανησυχούν για την ηχορύπανση.

Ας τα δούμε προσεκτικά.

Δεδομένου πως οι κλίνες στο νησί είναι συγκεκριμένες, δεν θα αυξηθούν οι επισκέπτες. Αντιθέτως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μειωθούν και μάλιστα χωρίς παρέμβαση κάποιας επιτροπής, θα το ρυθμίσει η αγορά από μόνη της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΤΕ από το σύνολο τον επισκεπτών στην Ελλάδα το 10% αφήνει το 30% του τζίρου, είναι οι λεγόμενοι high end. Κατά κάποιο τρόπο όσο ανεβαίνουν οι παρεχόμενες υπηρεσίες τόσο θα μειώνεται ο αριθμός των επισκεπτών. Η Πάρος είναι το ιδανικό μέρος για τους high end επισκέπτες. Εκτός από τους high end με luxury χαρακτηριστικά, υπάρχουν και αυτοί με τα εναλλακτικά χαρακτηριστικά και το νησί μπορεί να ικανοποιήσει και τους δύο τύπους επισκεπτών. Το νέο αεροδρόμιο θα προκαλέσει επενδύσεις υψηλού επιπέδου σε καταλύματα, υπηρεσίες, εστίαση και θα υπάρξει ζήτηση «ακριβών» τοπικών προϊόντων.

Όσον αφορά στην ανοικοδόμηση είναι μια πραγματικότητα, αλλά αυτό συμβαίνει και χωρίς το αεροδρόμιο. Με μια προσεκτική ματιά στο Γενικό Πολεοδομικό Σχεδιασμό που ισχύει για το νησί από τον Μάιο 2012, θα έχουμε μερικά συμπεράσματα. Επιτρέπει την ανέγερση ξενοδοχείων 4 ή 5 αστέρων μέχρι 80 κλίνες σε γήπεδο 15 στρεμμάτων και πάνω. Εδώ καταρρίπτεται και ο μύθος πως θα χτιστούν μεγάλα τουριστικά θέρετρα. Όσον αφορά στις εκτός σχεδίου οικίες, η αρτιότητα ορίζεται στα 8 στρέμματα (κατά παρέκκλιση 4 στρέμματα στα παλαιάς κοπής). Υπάρχουν δυο ειδών «ζώνες», αυτή που χτίζει 100 τ.μ. συν 20 τ.μ. ημιυπαίθριο με πέτρινη φέρουσα τοιχοποιία και αυτή που χτίζει 280 τ.μ.. Και στις δυο «ζώνες», δεν επιτρέπεται υπόγειο, όροφος και πισίνα.

Επιπλέον με τον περιορισμό των κατατμήσεων, δυσκολεύουν πιο πολύ τα πράγματα , π.χ. μπορεί κάποιος να κατέχει 50 στρέμματα και να χτίζει 100 τ.μ. συν 20 τ.μ. ημιυπαίθριο χωρίς υπόγειο, όροφο και πισίνα. Επίσης, υπάρχουν ζώνες χρήσης γης που προστατεύουν και την γεωργική παραγωγή.
Το βλέπουμε αυτή τη στιγμή στο νησί, ελάχιστα νέα ξενοδοχεία χτίζονται, αντιθέτως πάρα πολλά ανακαινίζονται. Είναι ελάχιστες οι κλίνες που θα προστεθούν και πάρα πολλές που θα αναβαθμιστούν.

Και για να έχουμε και ένα μέγεθος, αν αύριο μπορούσαν να κατασκευασθούν 100 νέα ξενοδοχεία θα είχαμε 8.000 νέες κλίνες. Περισσότερες από αυτές που δημιουργήθηκαν τα τελευταία 40 χρόνια.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2018 υπήρχαν 4 ξενοδοχεία 5 αστέρων, με 211 δωμάτια και 411 κλίνες. Eδω διαπιστώνουμε τη φτώχεια των υπηρεσιών σχετικά με τα καταλύματα. Το νερό επαρκεί και προέρχεται από περίπου 750 γεωτρήσεις και 2 αφαλατώσεις που θα ενισχυθούν περεταίρω με δυο νέες στην Παροικία.
Το ηλεκτρικό επαρκεί επίσης, αφού το νησί έχει ήδη διασυνδεθεί με την ηπειρωτική χώρα. Το οδικό δίκτυο είναι το καλύτερο και πιο εκτεταμένο των Κυκλάδων με μοναδικό πρόβλημα τον περιφερειακό της Παροικίας, που και αυτό κάποια στιγμή θα βρει τη λύση του.

Υπάρχουν τρεις βιολογικοί που ενισχύονται περεταίρω, αναβαθμίζονται σε τριτοβάθμια επεξεργασία και το νερό που θα παράγεται θα είναι κατάλληλο για άρδευση. H Πάρος διαθέτει ΧΥΤΑ και υπάρχει μελέτη για δεύτερο κύτταρο που έχει κατατεθεί για χρηματοδότηση. Επίσης με τη διαχείριση των σκουπιδιών τα πάει αρκετά καλά. Θα τα πάει ακόμα καλυτέρα με τα δύο Πράσινα Σημεία και μιας μονάδας Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ). Οι μελέτες έχουν κατατεθεί για χρηματοδότηση.

Τα Πράσινα Σημεία (ΠΣ) είναι οριοθετημένοι και διαμορφωμένοι χώροι, με κατάλληλη κτιριακή υποδομή και εξοπλισμό όπου εναποτίθενται: ανακυκλώσιμα υλικά, χωριστά συλλεγέντα, όπως χαρτί, γυαλί, μέταλλα, πλαστικά, υφάσματα, βρώσιμα έλαια ή χρησιμοποιημένα αντικείμενα και εξοπλισμός (ρουχισμός, έπιπλα, ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός), προκειμένου να προωθηθούν στη συνέχεια για ανακύκλωση ή για επαναχρησιμοποίηση. Επίσης έχουν τη δυνατότητα συλλογής πράσινων υπολειμμάτων (κλαδιά, κλαδέματα, φύλλα, κ.λπ.). Όσον αφορά στην ανακύκλωση, λειτουργεί Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ).

Όσον αφορά στην ακτοπλοΐα, στην αιχμή μεταφέρει περίπου 23 χιλιάδες επισκέπτες την ημέρα και η αεροπλοΐα περίπου 1500. Επομένως έχουμε ένα σύνολο 25 χιλιάδων επισκεπτών. Με την αναβάθμιση του αεροδρομίου η αεροπλοΐα θα «κλέψει» απ’ το σύνολο, στην καλύτερη περίπτωση 5 χιλιάδες επιβάτες. Ας σημειώσουμε πως το νησί δεν είναι ανεξάρτητο κρατίδιο και ανήκει σε ένα σύνολο, την ελληνική επικράτεια. Έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις και εντάσσεται στον εθνικό σχεδιασμό και στους νόμους του κράτους.
Ας φαντασθούμε πως θα ήταν η χώρα αν οι κοινωνίες των πολιτών αποφάσιζαν για το αεροδρόμιο των Σπάτων ή το λιμάνι του Πειραιά ή τα μεγάλα νοσοκομεία της Αθήνας ή για την Εγνατία οδό κ.τ.λ..

Άφησα για το τέλος το σοβαρό πρόβλημα που θα προκύψει με την ηχορύπανση και τα προβλήματα που θα φέρει στους κατοίκους γύρω από το αεροδρόμιο.
Είναι σίγουρο πως πρέπει να αναληφθούν μέτρα ώστε να μετριασθεί το πρόβλημα της όχλησης.

Επίλογος

Η βαρύτητα και το νόημα του έργου, μπορεί να επισπεύσει την εκτέλεση των αναγκαίων έργων υποδομής και να αναδιατάξει την τουριστική αγορά του νησιού.
Το νέο αεροδρόμιο μπορεί να αντιστρέψει την πορεία προς τον καταστροφικό
υπερτουρισμό και να τακτοποιήσει την κατάσταση. Θα επιμηκύνει τη σεζόν και έτσι θα υπάρξει πιο ορθολογική κατανομή τον επισκεπτών μέσα σε αυτή, με αποτέλεσμα η Δημοτική αρχή να κάνει καλύτερο προγραμματισμό των υπηρεσιών της. Το νησί θα έχει ακόμα ένα έργο που θα γίνει όπλο στη φαρέτρα του, ώστε να προχωρήσει και να αφήσει πίσω του το παρωχημένο μοντέλο που προσφέρει μέχρι σήμερα.

Η Πάρος έχει όλα τα χαρακτηριστικά να πάρει το δρόμο του κοσμοπολίτικου high end «εναλλακτικού τουρισμού». Ο τόπος θα μπορούσε να επιλεχθεί ως μόνιμη κατοικία για αυτούς που κατέχουν σπίτια στο νησί, έτσι ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των μόνιμων κατοίκων. Καθώς και να προσελκύσει περισσότερους ψηφιακούς νομάδες. Τότε ίσως να μπορούσαμε να μιλήσουμε και για ένα νοσοκομείο.
Πρέπει να έχουμε κατά νου πως το νησί ζει απ’ τον τουρισμό και κάποιές ημέρες στην αιχμή θα έχει πολυκοσμία. Αλλά ας έχουμε λίγη υπομονή εφόσον πρόκειται για την ευημερία του τόπου. Το σίγουρο είναι ότι τα πολιτιστικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του νησιού, βοηθούν να μη γίνει Μύκονος αλλά ούτε και Αμοργός ή Κίμωλος.

Όποιοι ονειρεύονται κάτι τέτοιο, δεν θα το βρουν εδώ.

Πηγές.
ΕΛΣΤΑΤ, ΣΕΤΕ, ΥΠΑ, Υπουργείο Εσωτερικών, Πρόγραμμα «ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ», Δήμος Πάρου, ΔΕΥΑΠ.

*Ο Σωτήρης Κουτσιαύτης είναι μέλος του ΔΣ των «Φίλων της Πάρου» και διευθύνει τη διαφημιστική εταιρεία MMK Design Team.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο site των «Φίλων της Πάρου», στις 18/09/2021, σε τρεις γλώσσες ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά.