Τρία νησιά στους 7 πιο απειλούμενους τόπους πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη
Σίφνος, Σέριφος και Φολέγανδρος είναι τα τρία κυκλαδίτικα νησιά που εντάχθηκαν στον κατάλογο των 7 πιο απειλούμενων μνημείων και τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη για το 2024, σύμφωνα με την Europa Nostra, την Ευρωπαϊκή φωνή της κοινωνίας των πολιτών που έχει δεσμευτεί για τη διαφύλαξη και την προώθηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, και το Ινστιτούτο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EIB).
Αυτοί είναι οι 7 πιο απειλούμενοι τόποι πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη
Βάσει της κατάταξης, τα 7 πιο απειλούμενα μνημεία και τόποι πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη για το 2024 είναι:
- Νησιά των Κυκλάδων: Οι περιπτώσεις της Σίφνου, Σερίφου και Φολεγάνδρου, ΕΛΛΑΔΑ
- Εργατικές κατοικίες (courees), Roubaix-Tourcoing, ΓΑΛΛΙΑ
- Εκκλησία του San Pietro, Gessate, Μιλάνο, ΙΤΑΛΙΑ
- Συναγωγή της Σιένα, ΙΤΑΛΙΑ
- Οικία του Γιουγκοσλαβικού Λαϊκού Στρατού, Sabac, ΣΕΡΒΙΑ
- Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, Hatay, ΤΟΥΡΚΙΑ
- Σιδηρά Πύλη της Αντιόχειας, Antakya / Hatay, ΤΟΥΡΚΙΑ
«Τα νησιά χρειάζονται τη φροντίδα μας»
Σχολιάζοντας την ένταξη των τριών ελληνικών νησιών, ο Πρόεδρος της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), Στάθης Ποταμίτης, επεσήμανε πως η Σέριφος, η Σίφνος κι η Φολέγανδρος είναι εμβληματικά νησιά του αρχιπελάγους του Αιγαίου που φιλοξενούν κάθε χρόνο όλο και περισσότερους επισκέπτες. «Η ανάδειξή τους μας επιτρέπει να προβάλουμε εμφατικά τους κινδύνους που δημιουργεί η τουριστική τους επιτυχία και ανάπτυξη αλλά και η επιταχυμένη δόμησή τους –και κυρίως την ευθύνη μας να προστατεύσουμε την ομορφιά και τον φυσικό και πολιτιστικό πλούτο που κληρονομήσαμε. Τα νησιά χρειάζονται τη φροντίδα μας ως ελάχιστη ανταπόδοση για όσα μοναδικά μας προσφέρουν και η επιλογή τους από τη Europa Nostra είναι ένα ισχυρό κάλεσμα προς όλους, πολιτεία και ιδιώτες, ντόπιους και διεθνείς επισκέπτες και κατοίκους».
Επιχορήγηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
Τα 7 επιλεγμένα μνημεία και τόποι θα λάβουν επιχορήγηση από το Ινστιτούτο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ύψους 10.000 ευρώ ανά τοποθεσία, με σκοπό την υλοποίηση μιας συμφωνημένης και έγκαιρης δραστηριότητας που θα συμβάλει στη διάσωση των απειλούμενων τοποθεσιών.
Η ΕΛΛΕΤ, η οποία και υποστήριξε την υποψηφιότητα των Κυκλάδων, και συγκεκριμένα των νησιών Σίφνου, Σερίφου και Φολεγάνδρου, στο πρόγραμμα «7 Most Endangered 2024», μάχεται εδώ και χρόνια για την προστασία των Κυκλάδων, οι οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες με μια πληθώρα προκλήσεων που θέτει η έξαρση της τουριστικής ανάπτυξης και η ανεξέλεγκτη δόμηση. Παρά την οικονομική ανάπτυξη που επιτυγχάνεται, δημιουργείται παράλληλα και πλήθος περιβαλλοντικών, πολιτιστικών και κοινωνικών ζητημάτων, όπως η υποβάθμιση των φυσικών πόρων, η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς, η λειψυδρία, τα προβλήματα διαχείρισης αποβλήτων και οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες. Τα νησιά, όπως έχει επισημάνει η οργάνωση, κινδυνεύουν να χάσουν τον αυθεντικό τους χαρακτήρα, καθώς η ταχεία τουριστική οικοδόμηση απειλεί να επισκιάσει την εγγενή ομορφιά τους. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν οι μικρότεροι νησιωτικοί προορισμοί εντός των Κυκλάδων, οι οποίοι υφίστανται το κύριο βάρος του υπερτουρισμού. Η επιβάρυνση των υποδομών και η αυξανόμενη ζήτηση για καταλύματα αποτελούν σημαντικές προκλήσεις. Η ζήτηση για νέες κατασκευές πέραν των ορίων των οικισμών έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής να αποκαλύπτουν σταθερή αύξηση των νέων οικοδομικών αδειών από 916 το 2018 σε 1.280 το 2022. Τα δομημένα τετραγωνικά μέτρα, που αυξάνονται από 291.722 τ.μ. το 2018 σε 419.232 τ.μ. το 2022, υπογραμμίζουν την εντατικοποίηση της οικοδομικής δραστηριότητας.
Καίριας σημασίας η λήψη στρατηγικών μέτρων
Η ΕΛΛΕΤ υποστηρίζει πως είναι καίριας σημασίας η λήψη στρατηγικών μέτρων βασισμένων σε πολιτικές για την αντιμετώπιση των πιεστικών ζητημάτων στις Κυκλάδες, προτείνοντας η προσέγγιση για τη διαφύλαξη της ακεραιότητας των νησιών να είναι ολιστική. Στις άμεσες προτεραιότητες θα πρέπει να περιλαμβάνεται η θέσπιση του Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου για τον Τουρισμό με σκοπό τη ρύθμιση και διαχείριση των δραστηριοτήτων, μαζί με τη θεσμοθέτηση ενός δεσμευτικού Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδίου για το Νότιο Αιγαίο.
Η πρόταση υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη κατάρτισης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων για τον καθορισμό ζωνών ανάδειξης του τοπίου, τη συνεργασία μεταξύ του Υπουργείου Τουρισμού και του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τη σύγκλιση των πολιτικών και τη δημιουργία ειδικών θεσμικών ρυθμίσεων για την ενσωμάτωση της φέρουσας ικανότητας στο χωρικό σχεδιασμό.
Οι προτάσεις που υποβλήθηκαν κατά τη διάρκεια των δημόσιων διαβουλεύσεων αφορούν κρίσιμες πτυχές όπως η έναρξη τουριστικών επενδύσεων, η υπερδόμηση και η προστασία των φυσικών και γεωργικών περιοχών.
Στους υποστηρικτές αυτής της εκστρατείας περιλαμβάνονται οι δήμαρχοι των τριών νησιών που λειτουργούν ως παράδειγμα: της Σίφνου, της Σερίφου και της Φολεγάνδρου.