O μπουρλοτιέρης του Αιγαίου – Ιωάννης Θεοφιλόπουλος (Καραβόγιαννος)

Τιμητική εκδήλωση πραγματοποιεί σήμερα Κυριακή 7 Απριλίου η Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής – ΟΛΣΑ, για τον πηδαλιούχο και δαδούχο στην πυρπόληση του τουρκικού δίκροτου στην Ερεσό και της ναυαρχίδας στην Χίο, Ιωάννη Θεοφιλόπουλο.

Όπως επισημαίνει η ΟΛΣΑ: «Η Ερεσός και η Χίος, τα Τρίκορφα και το Μεσολόγγι, θυμούνται την παλικαριά του και ανιστορούν την δόξα του Καπετάν Γιάννη στις νεότερες γενιές των Ελλήνων.

“Τις δάφνες μου τις θυμάται η Ερεσσός” είχε πει ο Λαγκαδινός ήρωας του ’21

H συνεργασία των Λαγκαδινών με τους Ερέσιους και την Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής, συνεχίζεται και φέτος με την εκδήλωση τιμής και μνήμης της επετείου πυρπόλησης του τουρκικού δίκροτου στον όρμο Ερεσό, στην οποία, ο Ιωάννης Θεοφιλόπουλος έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο.

Σε πείσμα των δύσκολων καιρών, ο Σύνδεσμος των εν Αττική Λαγκαδινών, καλεί και φέτος συμπατριώτες, μέλη και φίλους, στην Ηλιούπολη επί της Λεωφ. Μαρίνου Αντύπα, πλατεία Άγγελου Σικελιανού (κοντά στην πλατεία Γ. Καραϊσκάκη – Κανάρια) την Κυριακή 7 Απριλίου στις 11.00 π.μ., για να τιμηθεί ο λησμονημένος από την Πολιτεία, Λαγκαδινός ήρωας, αγωνιστής της στεριάς και της θάλασσας, Ιωάννης Θεοφιλόπουλος (Καραβόγιαννος).

Το παρών θα δώσουν ο Δήμαρχος και Δημοτικοί Σύμβουλοι του Δήμου Ηλιούπολης, ο πρόεδρος και το Δ.Σ. της Ομοσπονδίας Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής (ΟΛΣΑ), η πρόεδρος και μέλη του Δ.Σ. του συλλόγου των Aπανταχού Ερεσίων “Ο Θεόφραστος”, που και φέτος θα έχουν αναβαθμισμένο ρόλο, καθώς πέραν των στεφάνων που θα καταθέσουν, θα εκφωνήσουν και ομιλία για τον εθνικό μας ήρωα, ενώ θα υπάρχει και σύμφωνα με τη δυνατότητα των διοργανωτών και του χώρου και χορευτικό τμήμα.

Η προτομή του ήρωα στην πλατεία Σικελιανού στην Ηλιούπολη, στήθηκε τη δεκαετία του ’90 επί δημαρχίας του αείμνηστου Τροπαιάτη Δημητρίου Κιντή και σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Λαγκαδινών Αττικής.

Το 1980 (στις 8 Νοεμβρίου) στη Μυτιλήνη, επί δημαρχίας Απόστολου Αποστόλου, σε συνεργασία με το Σύλλογο Πελοποννησίων “Ο Μοριάς”, παρουσιάστηκε η προτομή του ήρωα στο πάρκο Καραπαναγιώτη στο Μακρύ Γιαλό, τιμώντας έτσι και η Λέσβος τον σπουδαίο δαδούχο και πηδαλιούχο του Αγώνα.

Το Δ.Σ. του Συνδέσμου των Εν Αττική Λαγκαδινών, ο Σύλλογος των Aπανταχού Ερεσίων “Ο Θεόφραστος” και η Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής (ΟΛΣΑ) σας προσκαλούν να παρευρεθείτε στην εκδήλωση τιμής και ενθύμησης και την κατάθεση στεφάνου στον ανδριάντα του ήρωα του Αγώνα της Ανεξαρτησίας, Ιωάννη Θεοφιλόπουλου (Καραβόγιαννου), ως φόρου τιμής για την επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821, την Κυριακή 7 Απριλίου, ώρα 11:00 π.μ., επί της Λεωφ. Μαρίνου Αντύπα, πλατεία Άγγελου Σικελιανού Ηλιούπολης (κοντά στην πλατεία Γ. Καραϊσκάκη – Κανάρια).

Ο Ιωάννης Θεοφιλόπουλος (1790 – 1885) ή Καραβόγιαννος ή Τσάκαλος καταγόταν από τα Λαγκάδια της επαρχίας Γορτυνίας. Γόνος παλαιάς οικογενείας της Πελοποννήσου, μικρανεψιός του Εθνομάρτυρα Μητροπολίτη Λακεδαίμονος Ανανία, ο οποίος σφαγιάστηκε από τους Τούρκους στην κύρια θύρα της μητροπόλεως Σπάρτης για την συμμετοχή του στά Ορλωφικά.
Στην αρχή της επανάστασης βρέθηκε ναυτικός στα Ψαρά και ανεδείχθη ένας από τους γνωστότερους πυρπολητές, καίγοντας τουρκικά πλοία. Πιο συγκεκριμένα ο καπετάν Γιάννης Θεοφιλόπουλος ή Τσάκαλος έδρασε ως πηδαλιούχος και δαδούχος στο πλευρό των Παπανικολή και Κανάρη, όταν έκαψαν το ντελίνι στην Ερεσό και τη ναυαρχίδα των Τούρκων στην Χίο, αντίστοιχα.

Η πρώτη ενέργεια, στην Ερεσό έλαβε χώρα στις 27 Μαΐου 1821, όπου με πλοίαρχο τον Δημήτρη Παπανικολή πυρπολήθηκε το δίκροτο ντελίνι του Αρναούτ Μπαϊραχτάρη. Η πυρπόληση του υπήρξε το πρώτο μεγάλο ναυτικό κατόρθωμα του ’21. Ήταν μάλιστα η πρώτη φορά που οι Έλληνες επαναστάτες χρησιμοποίησαν πυρπολικό. Και ύστερα στη Χίο, στις 6 Ιουνίου 1822 (λίγο μετά τις φοβερές σφαγές) όταν με διοικητή τον Κωνσταντή Μικέ Καναρίου (Κανάρης) ανατινάζουν τη Ναυαρχίδα “Κινούμενο Όρος” του Καρά Αλή. Από τον Αύγουστο του 1822 πολέμησε στην ξηρά στο πλευρό των Κανέλλου Δεληγιάννη και Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

Η δράση του ως πυρπολητής

Σε αναφορά του πυρπολητή Δημητρίου Παπανικολή προς την Βουλή των Ψαρών αναφέρεται ο κατάλογος του πληρώματος του πυρπολικού του. Ο Ιωάννης Θεοφιλόπουλος έδρασε ως πηδαλιούχος. Τη 27 Μαΐου 1821 ημέρα παρασκευή ώρα 8 ½ π.μ. Δ.Ι. Παπανικολής, πλοίαρχος, Δ. Πλημμές, Δ. Καμπούρης του παπά, Δ.Ν. Κασσέτας, Κ. Σταματάρας, Γ.Ι. Γιαννάρας, Μ.Γ. Διασσάκης, Γ.Ι. Κονδήλος, Ι.Γ. Χατζή Ζαχαριάς, Γ.Δ. Κομνηνού, Κ.Α.Ζεύλη, Ν. Μικέ Ντεληγιάννη, Ι. Χατζή Μανιάτη, Ν. Χωριάτης (όλοι ψαριανοί), Α. Πιπίνος υδραίος, Ι. Γεωργίου, Ι. Θεοφιλόπουλος πελοποννήσιος, Π. Βρουλιώτης, Γ. Παργιανός (Πατατούκος), Ι. Αθανασίου ρώσος (Ιβάν Αφανάσα), Φ. Λέλλες τήνιος, Β. Κεφαλήν.

Η Βουλή της νήσου των Ψαρών εξέδωσε τα ακόλουθα πιστοποιητικά για τον ήρωα μετά την επιτυχία της Ερεσού:

Ξεκαθαρίζεται παρ’ ημών ότι ο φιλογενής της νήσου μας κύριος Ιωάννης Γ. Θεοφίλου Μωραΐτης, ευρισκόμενος εις το πλοίον του κυρίου Ανδρέα Κουτζούκου εν καιρώ της κατακαύσεως του βασέλλου, φιλοτιμούμενος από ζήλον πατριωτισμού εντεσμπαρκάρησεν και εμβήκεν εις το πουρλότο, με σκοπόν να θυσιάσει το εαυτόν του ή να προσκολλήση το αυτό πουρλότο εις το βασέλλο, διο και ενήργησεν τον σκοπόν του ανδρείως, επροσκόλλησεν το ρηθέν πουρλότο και κατεκαύθη ακολούθως το βασέλλον. Εξεδόθη εν τη ελληνική γκατζελλαρία της νήσου Ψαρών
Τη 6 Ιουνίου 1821, Ψαρά (Τ.Σ.) Η Βουλή της νήσου Ψαρών

Ο φιλογενέστατος κάτοικος της νήσου μας κύριος Ιωάννης Γ. Θεοφίλου Μωραΐτης φιλοτιμήθη και με γενναίαν ψυχήν ημπαρκάρησεν αδωροκήτως έσωθεν εις το αποφασισμένον μπουρλότο, το οποίο κατέκαυσε το φθοροποιόν και βαρβαρικόν πλοίον δελίνι του τυράννου, ο οποίος εστάθη ανδρείος μετά των συντρόφων του, με το να αποφάσισεν εις θυσίαν τον εαυτό του δια αγάπη της πίστεως και πατρίδος, προς ον και δίδεται το παρόν αποδεικτικόν της γενναιότητός του εσφραγισμένον με την σφραγίδα της κοινότητος ταύτης. Εξεδόθη εν τη ελληνική καγκελλαρία της νήσου Ψαρών Τη 6 Ιουνίου 1821, Ψαρά (Τ.Σ.) Η Βουλή της νήσου Ψαρών».

Επίσης η ΟΛΣΑ επισημαίνει πως: «Οι εξορμήσεις του Καραβόγιαννη με το στόλο των Ψαρών διαδέχονται η μία την άλλη, κατά μήκος του Ανατολικού Αιγαίου και προς Βορράν μέχρι τα Δαρδανέλλια και τον Ελλήσποντο, Άβυδο, Κατάστενα Κάστρων και Νίμπροτζε, καθώς και σε Κασσάνδρα, Αίνο και Τένεδο, επίσης και στη Σάμο. Το 1822 παίρνει μέρος στη Ναυμαχία των Πατρών στις 20 Φεβρουαρίου, όπως βεβαιώνει και ο Ναύαρχος Νικολής Αποστόλης. Μετά τις 10 Μαρτίου, Ψαρά, δύο εκπλεύσεις Απρίλιο και Μαίο στη Χίο μέχρι 6 Ιουνίου. Σε όλες ανεξαιρέτως τις βεβαιώσεις της Βουλής των Ψαρών γίνεται μνεία των αρετών του Καραβόγιαννη. Όπως αναφέρει επί λέξει ο Κωνσταντής Κανάριος” δεν έλαβεν ούτε οβολόν, παραμερίζοντας έτσι και τις διχόνιες…”

Ο Κανάρης τον κάλεσε κοντά του μετά την τρομερή πυρπόληση του Ντελινιού με τον Παπανικολή στην Ερεσό, τον Μάιο του 1821. Μετά την καταστροφή της Χίου ο Κανάρης και ο Υδραίος Πιπίνος σχεδόν μόνοι τους με τα πυρπολικά τους ζητούσαν εκδίκηση από τον τούρκικο στόλο και καραδωκούσαν μεταξύ Χίου και Τσεσμέ, αναζητώντας την κατάλληλη ευκαιρία. Μετά από μέρες οι άνεμοι τους έκαναν το χατίρι και αποφάσισαν να δράσουν. Σύμφωνα με τον ιστορικό Δημήτρη Φωτιάδη ο Γιάννης “Τσάκαλος” Θεοφιλόπουλος με την καθοριστική του συμβολή ως πηδαλιούχος, οδήγησε το πυρπολικό σε μία από τις μπουκαπόρτες της οθωμανικής ναυαρχίδας και μαζί με τον Κανάρη έδεσαν το τιμόνι και εγκατέλειψαν τελευταίοι το πυρπολικό για να σιγουρέψουν την επιτυχία τους. – Κείνα τα λίγα δευτερόλεπτα φτάνανε για να μας καταστρέψουν, έλεγε «μετ’ απεριγράπτου μειδιάματος» έπειτα από πολλά χρόνια ο γέρος πια Κανάρης στο ποιητή Βαλαωρίτη. Ήτανε τόσοι εκεί πάνω, που μονάχα να φτύνανε θα μας έπνιγαν.
Το πυρπολικό κατέστρεψε ολοσχερώς την ναυαρχίδα, ενώ παρά την αποτυχία του Υδραίου πυρπολητή Aνδρέα Πιπίνου να καταστρέψει ολοσχερώς την υποναυαρχίδα με το δικό του πυρπολικό, προκάλεσαν μεγάλες ζημιές τόσο στην υποναυαρχίδα όσο και σε άλλα 6 τούρκικα καράβια. Νεκρός έπεσε και ο ίδιος ο Τούρκος αρχιναύαρχος (καπουδάν-πασάς) Καραλής, που θάφτηκε στην Χίο.

Μετά την Ανεξαρτησία τοποθετήθηκε αρχηγός της πολιτοφυλακής στην Τριπολιτσά (1830). Το 1865 με τον ερχομό του νέου βασιλιά, όταν ορίστηκε η τελευταία επιτροπή καταγραφής των αγωνιστών του 1821 – αν και οι περισσότεροι δεν ζούσαν πια – υπογράφει ως ταγματάρχης αρκετά πιστοποιητικά.

Πέθανε στην Αθήνα σε βαθιά γεράματα.

Το Πολεμικό Ναυτικό το 1976, έδωσε το όνομά του στο Πλοίο Φαρικών Αποστολών ΠΦΑ ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΟΣ (Α-479)».

Πηγή: ertnews