Πολύγνωτος Παπαοικονόμου: Ο αποικισμός της Θάσου από τους Πάριους

Την περίοδο του 8ου με 6ου αιώνα π.χ. συντελείται ο 2ος Ελληνικός Αποικισμός. Αίτια του ήταν η πληθυσμιακή έκρηξη των μητροπόλεων και η ανάγκη εύρεσης νέων αποικιών για την ανάπτυξη του εμπορίου και την εξασφάλιση περισσοτέρων πρώτων υλών.

Ο αποικισμός ήταν συντονισμένη επιχείρηση  που οργανωνόταν από την μητρόπολη, ο αρχηγός της λεγόταν οικιστής ενώ για να δημιουργηθεί ένα αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης σχετικά με τη θέση της νέας αποικίας απέδιδαν την επιλογή της θέσης σε χρησμό του μαντείου των Δελφών. Έτσι λοιπόν γύρω στο 680-670 π.χ. οι Πάριοι με οικιστή τον Τελεσικλή, πατέρα του λυρικού ποιητή Αρχίλοχου, θα αποικίσουν την Θάσο. Απο τον εκκλησιαστικό συγγραφέα Ευσέβιο (Ευαγγελική προπαρασκευή, VI, 7 256b) μας διασώθηκε ο χρησμός που έδωσε το Μαντείο των Δελφών στον Τελεσικλή ο οποίος έλεγε: " Άγγειλον Παρίοις, Τελεσίκλεες, ως σε κελεύω νήσω Ηερίη κτίζειν ευδείελον άστυ" δηλαδή "Ανήγγειλε στους Παρίους Τελεσικλή να χτίσουν στο νησί Αερία μια πόλη η οποία να είναι ορατή από παντού ".

Και έτσι και συνέβη καθώς οι Πάριοι εγκαταστάθηκαν στην βόρεια ακτή του νησιού στην θέση της σύγχρονης κωμόπολης της Θάσου (Λιμένας) σε σημειο προνομιακό, προστατευμένο από δυνατούς βοριάδες και μελτέμια, με ένα ασφαλές φυσικό λιμάνι το οποίο βρισκόταν πιο κοντά από κάθε άλλο σημείο του νησιού στην απέναντι Θρακική ακτή. Από τον πρώτο καιρό του αποικισμού, το νησί διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις εμπορικές ανταλλαγές κυρίως με την απέναντι στεριά όπου οι Θάσιοι ιδρύσαν και πόλεις ( Περαία Θασίων).Η Θάσος δεν ονομάστηκε τυχαία "Αθήνα του Βορρά" καθότι απέκτησε πλούτο από την εκμετάλλευση των μεταλλείων χρυσού, αργύρου αλλά και δευτερευόντων μετάλλων (χαλκός, σίδηρος, μόλυβδος) καθώς και από τα φημισμένα λατομεία μαρμάρου του νησιού. Με τον αποικισμό εγκαθίστανται και οι λατρείες των θεοτήτων της Πάρου με κυριότερες αυτές της Πολιούχου Αθηνάς, των Δήλιων   Απόλλωνα και Άρτεμις , του Πυθίου Απόλλωνα, του Ποσειδώνα και της Δήμητρας της Θεσμοφόρου.

Το δεύτερο κύμα αποίκων ακολούθησε  γύρω στο 660-650 π.χ. με αρχηγό τώρα τον λυρικό ποιητή Αρχίλοχο, γιο του Τελεσικλή, μαζί με τον φίλο του και στρατηγό Γλαύκο, του οποίου το ενεπίγραφο κενοτάφιο βρέθηκε στην ανατολική πλευρά της αρχαια Αγοράς της Θάσου. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις και για προαποικιακές σχέσεις των Παρίων με το νησί, που στηρίζονται στην πληροφορία του Παυσανία (Χ, 28, 3) συμφωνα με την οποία ο μεγάλος Θάσιος ζωγράφος του 5ου αι. π.χ. Πολύγνωτος , στην ζωγραφική σύνθεση της Νέκυιας, που φιλοτέχνησε στους Δελφούς, είχε απεικονίσει τον παππού του Αρχίλοχου, τον Τέλλι, να εισάγει στην Θάσο , μαζί με την ιέρεια Κλεόβεια, τη λατρεία της Δήμητρας της Θεσμοφόρου.

Βιβλιογραφία :

1. Η Θάσος στην τροχιά των αιώνων, Εκδόσεις Μεδεών, επιστημονική και γλωσσική επιμελεια Αικατερίνη Παπαευθυμίου-Παπάνθιμου

2. Από τον Νότο στον Βορρά- Αποικίες των Κυκλάδων στο Βορειο Αιγαίο, επιμέλεια Ευαγγελια Στεφανη, Ευαγγελία Τσαγκαράκη, Άννα Αρβανιτάκησελ.119 Κεφάλαιο "Οι Πάριοι στην Θάσο και την Θασιακή Περάια" , του Arthur Muller