Νέο βιβλίο για τα τραγούδια των Κυκλάδων

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παπαγρηγορίου-Νάκας το βιβλίο Μουσικές Καταγραφές ΙV – Τραγούδια και σκοποί των Κυκλάδων.

Συγγραφείς του βιβλίου είναι οι μουσικολόγοι Λαμπρογιάννης Πεφάνης και Στέφανος Φευγαλάς, ενώ τον πρόλογο γράφει ο Δημήτρης Μαντζούρης, υπεύθυνος του Αρχείου παραδοσιακής μουσικής του Κέντρου Έρευνας και Προβολής της Εθνικής Μουσικής (ΚΕΠΕΜ) - Μουσικό, Λαογραφικό και Φιλολογικό Αρχείο Σίμωνος και Αγγελικής Καρά.

Στις 304 σελίδες της έκδοσης περιλαμβάνονται 143 τραγούδια και οργανικοί σκοποί σε μουσική σημειογραφία από τα νησιά των Κυκλάδων. Τα ηχητικά τεκμήρια που αξιοποιήθηκαν ως πηγές αντιστοιχούν σε παλιές ηχογραφήσεις, τόσο αρχειακές όσο και δισκογραφημένες. Συνεπώς, κατά την αποτύπωση σε μουσική σημειογραφία καταγράφεται γενικά το μουσικό ύφος των παλαιότερων γενεών, αλλά και ειδικά το προσωπικό ύφος κάθε τραγουδιστή και κάθε οργανοπαίχτη.

Οι καταγραφές αφορούν συγκεκριμένες ηχογραφήσεις 90 διαφορετικών τραγουδιστών και οργανοπαιχτών από 16 νησιά. Τα όργανα που καταγράφηκαν είναι: βιολί, τσαμπούνα, σαντούρι και κάιντα. Η έκδοση είναι δίγλωσση (ελληνικά, αγγλικά), περιλαμβάνει επεξηγηματικό σημείωμα και πηγές, ενώ αποτελεί την αρχή ενός νέου κύκλου μουσικών καταγραφών που περιλαμβάνει κυρίως τραγούδια, με στόχο την ανάδειξη του μουσικού τους περιεχομένου. Οι προηγούμενοι τόμοι αξιοποιούνται ήδη ως πανεπιστημιακά συγγράμματα σε Τμήματα Μουσικών Σπουδών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, σε Μουσικά Σχολειά και Ωδεία αλλά και ως ύλη στο πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα «Μουσική Εκτέλεση και Ερμηνεία». Το υλικό της έκδοσης μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ανάλυσης διάφορων παραμέτρων (μουσικοί τρόποι, ρυθμική διάρθρωση, διάνθιση, μορφή, κ.λπ.) και ταυτόχρονα μπορεί να αποτελέσει ύλη στη διδασκαλία των μουσικών οργάνων.

Σύντομα βιογραφικά

Ο Λαμπρογιάννης Πεφάνης είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών (Τ.Μ.Σ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), διδάκτωρ μουσικολογίας και απόφοιτος του ίδιου Τμήματος. Είναι κάτοχος Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών των Τ.Μ.Σ. – Ε.Μ.Μ.Ε του Ε.Κ.Π.Α., Διπλώματος Σύνθεσης και των Πτυχίων Βιολιού και Βυζαντινής Μουσικής. Έχει διδάξει σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, είναι συγγραφέας οκτώ επιστημονικών βιβλίων, ενώ μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια.

Ο Στέφανος Φευγαλάς είναι υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών (Ε.Κ.Π.Α.), με σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό (Ε.Α.Π.) και μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορική Έρευνα (Ιόνιο Πανεπιστήμιο) και στη Δημόσια Ιστορία (Ε.Α.Π.). Είναι κάτοχος Διπλώματος Σύνθεσης, Πτυχίου Πιάνου και Πτυχίου Βυζαντινής Μουσικής. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός μουσικής, ενώ μέρος των μελετών του έχει δημοσιευτεί σε πέντε βιβλία και έχει παρουσιαστεί σε επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια.

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Άνδρος

Τα μάτια σου δυο θάλασσες

Δεν ζουν τ' αηδόνια

Μπάλος «Σολ Ματζόρε»

Σκοπός του γάμου και συρτός

Βλέπω καράβια κι έρχονται

Μπάλος «Ρε Ματζόρε»

Άγουρες ντομάτες

Μπάλος «Σι μπεμόλ»Σούστα

Τήνος

Μπαρμπουνάκι

Μπάλος

Μαύρο Γεμενί

Σύρος

Παίξε τσαμπούνα δυνατά

Το λουκάκι

Το χωριό

Μύκονος

Βάρκα

Άνω Μερά

Κεφαλονίτικα

Ήρθεν ο καλός μου

Στον αργαλειό

Της τριανταφυλλιάς τα φύλλα

Κυρά δασκάλα

Σούστα μυκονιάτικη

Πάρος

Μα 'γώ έλεγα να μην το πω

Παλιός αργός συρτός

Κοιμάτ' η νύφη κι ο γαμπρός

Μπάλος

Όταν ήμουνα δέκα ετών κοράσι

Νάξος

Τσαμπούνα απεραθίτικη

Αγάπα με να σ' αγαπώ

Περιβολάρης

Απεραθίτικη πατινάδα

Βλάχα

Μες σ' ένα βαθύ λαγκάδι

Μπάλος

Άγιε μου Γιώργη απ' το νησί

Κάθομαι με τσι φίλοι μου

Παλιά απεραθίτικη Βλάχα

Στον Αρτεμώνα

Ναξιώτικος μπάλος

Κοτσάκια

Χραμάκι απεραθίτικο

Όλα τα πάντα αλλάξανε

Φιλωτίτικη Βλάχα

Βιτζηλαιαδίστικος

Άχι άχι

Δονούσα

Μαντινάδα

Σχοινούσα

Αφού υπάρχει θάνατος

Αμοργός

Όσο βαθιά είν' η θάλασσα

Σμυρνέικος

Αποκριανός

Συριανός

Αιγιαλίτικη μαντινάδα

Υδρέικος

Ήθελα να 'μουνα πουλί

Του Κίτσου η μάνα

Θερμιώτικος συρτός

Σαντορίνη

Κάμε πουλί μου απομονή

Μπάλος

Γι' ακούσετε να σας επώ

Του δρόμου

Δίστιχα

Ρεπατί

ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Μήλος

Ο μύλος θέλει μυλωνά

Χρυσό δεντρί σου φέραμε

Στη Μήλο και στην Κίμωλο

Κίμωλος

Έχεις δυο μάτια σαν ελιές

Σκοπός της προίκας και του δρόμου

Καθένας με την τύχη του

Γαμπρέ μου καλορίζικος

Όλα τ’ αστέρια

Η ρίμα του γαμπρουδάκη

Έλα να τα μοιραστούμε

Έχεις δυο μάτια μαύρα και μεγάλα

Σίφνος

Άη ν-Ηγιάς

Χερρόνησος

Φασόλης

Νύφη μου καλορίζικη

Ακρίδα

Στ' Άη Μαρκουριού

[Μακινάδα] του γαμπρού

Όλα τα τριαντάφυλλα

Καλαμαθιανός

Όρνιθα

Μη με δέρνεις μάνα

Σουλτανής

Η τρεχαντήρα

Παριανέικος

Καναράκι μου

Χασαποσέρβικο

Ανεβαίνω κατεβαίνω

Σηλυβριανός

Τα βορινά

[Μαρτασάκι] της κουμπάρας

Από τα χθες το Δειλινό

Στην Αγιά Μορκέλλα

Ακόμα δεν εμίσεψες

Μυλοποταμίτισσα

Μπάλος μινόρε

Σέριφος

Βαρδά βουνάκια

Μες στο τρίτο το πλωριό

Ζαχαρίας

Ποταμός

Τρελαίνομαι μανούλα μου

Νικολής

Ποιος ασίκης

Μελαχρινό

Μπάλος

Γιαννούλα

Περγαντής

Ερηνιώ Κατερινιώ

Τρεχαντηράκι

Κύθνος

Πάρε Μαριώ τη ρόκα σου

Της τριανταφυλλιάς τα φύλλα

Τα μελιτζανιά

Γιαρμερί και γιαρμερά

Μπασβάνικος

Είχα μιαν αγάπη

O Μάης

Σκοπός του αργαλειού

Του συννέφου τα νερά

Εσύ με βασανίζεις

Σας 'φήνουμε καληνυχτιά

Θερμιώτες όπου είσαστε

Κλώσα τα πουλιά

Tων συμπεθέρων

Κίνησα να 'ρθω ένα βράδυ

Γαμπρέ μου σε παρακαλώ

Σαν της Ωριάς το κάστρο

Άσπρη ήταν η καρότσα

Στον Άγιο Κωνσταντίνο

Μπάλος της κάιντας

Στου Βοριά το μπαλκονάκι

Μήνυσέ μου να σου στείλω

Το χέρι σου το παχουλό

Θα πά' να βρω τους ποταμούς

Μωρή κοπέλα

Η Έλλη

Σκοπός του τραπεζιού

Καλέ άντες

Κέα

Άσπρα ποδάρια

Αγωγιάτικο

Κάτω στο Ροκομένο