Άνοιξη στις Κυκλάδες. Ο ήλιος απλώνει τη ζεστασιά του στα κατάλευκα σπίτια, ενώ η θάλασσα αποκτά σταδιακά το σαγηνευτικό μπλε που θα κυριαρχήσει το καλοκαίρι.
Η Πάρος, το νησί που τους θερινούς μήνες σφύζει από ζωή και διεθνή κοσμικότητα, τώρα βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη ισορροπία. Η άνοιξη φέρνει μαζί της το Πάσχα και το νησί βιώνει μια σπάνια διπλή υπόσταση -εκεί που το ιερό και το κοσμικό δεν αλληλοσυγκρούονται, αλλά συνυπάρχουν αρμονικά. Για τον επισκέπτη που αναζητά μια αυθεντική ελληνική πασχαλινή εμπειρία, η Πάρος προσφέρει το τέλειο σκηνικό. Μακριά από την τουριστική υπερβολή του καλοκαιριού, το νησί αποκαλύπτει την πιο γνήσια πλευρά του -αυτή της βαθιάς παράδοσης που αναβιώνει κάθε χρόνο με θρησκευτική ευλάβεια και συλλογική συμμετοχή.
Ορεινά χωριά: Φύλακες της παράδοσης
Το πασχαλινό ταξίδι στην Πάρο ξεκινά με μια μετάβαση από την παραθαλάσσια ζωή στα ορεινά της χωριά. Εκεί, μακριά από τις κοσμοπολίτικες παραλίες της Νάουσας και της Παροικιάς, βρίσκεται η καρδιά των εορτασμών. Η Μάρπησσα, οι Λεύκες, ο Πρόδρομος, τα Μάρμαρα και το Άσπρο Χωριό μετατρέπονται σε ζωντανά σκηνικά θρησκευτικής κατάνυξης και συλλογικής μνήμης. «Στα ορεινά χωριά της Πάρου βιώνει κανείς το Πάσχα με την πιο αυθεντική του μορφή», λέει η Μαρία., κάτοικος του νησιού. «Δεν είναι απλώς μια θρησκευτική εορτή, είναι η έκφραση της συλλογικής μας ταυτότητας, της ιστορίας μας».
Η Εκκλησία του Χριστού στη Μάρπησσα/Photo: Νίκος Κόκκας
Μάρπησσα/Photo: Νίκος Κόκκας
Μάρπησσα/Photo: Νίκος Κόκκας
Μάρπησσα: Το επίκεντρο του Θείου Δράματος
Αν υπάρχει ένα μέρος που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε τη Μεγάλη Εβδομάδα, αυτό είναι η Μάρπησσα. Το γραφικό χωριό κρατά τα σκήπτρα στην αναβίωση των πασχαλινών εθίμων, με ιστορία που φτάνει σχεδόν έναν αιώνα πίσω. Η προετοιμασία ξεκινά τη Μεγάλη Πέμπτη, όταν οι κάτοικοι του χωριού συγκεντρώνονται στον Μητροπολιτικό Ναό της Μεταμόρφωσης Σωτήρος για να στολίσουν τον Επιτάφιο. Χρησιμοποιούν τόσο αγορασμένα άνθη όσο και λουλούδια από τους κήπους τους – κρίνα, βιολέτες και άλλα ανοιξιάτικα άνθη που προσδίδουν στον Επιτάφιο μια τοπική, προσωπική πινελιά.
Την Μεγάλη Παρασκευή, η Μάρπησσα γίνεται μάρτυρας ενός μοναδικού θεάματος. Κατά την περιφορά του Επιταφίου, που συνοδεύεται από χορωδία, πραγματοποιούνται 15 στάσεις σε διάφορα σημεία του χωριού. Σε κάθε στάση, παιδιά και νέοι του τόπου αναπαριστούν ζωντανά σκηνές από τα Πάθη του Χριστού. Το έθιμο αυτό ξεκίνησε τη δεκαετία του 1930 από τη δασκάλα Βασιλεία Καφούρου Ασονίτη, αρχικά ως σχολική δραστηριότητα. Σήμερα, περισσότεροι από 100 εθελοντές συμμετέχουν σε αυτή την κατανυκτική αναπαράσταση που φωτίζεται δραματικά στα σημεία του βουνού, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα βαθιάς συγκίνησης.
Photo: Aλέξναδρος Ποταμούλας
Photo: Aλέξναδρος Ποταμούλας
Photo: Aλέξναδρος Ποταμούλας
Εθιμα: Από τη ρεβυθάδα ως την «κούνια»
Κάθε χωριό της Πάρου έχει τις δικές του ιδιαίτερες παραδόσεις που προσθέτουν τις δικές τους ψηφίδες, στο παριανό Πάσχα. Στον Πρόδρομο, ένα ήσυχο χωριό που φημίζεται για την καλλιέργεια ρεβιθιών από την αρχαιότητα, οι κάτοικοι προσφέρουν τη Μεγάλη Παρασκευή την παραδοσιακή «ρεβυθάδα». Οι οικογένειες ανοίγουν τα σπίτια και τις αυλές τους, προσφέροντας αυτό το παραδοσιακό έδεσμα στη μνήμη των αγαπημένων τους που έχουν φύγει από τη ζωή. Ένα έθιμο βαθιά συνδεδεμένο με τη μνήμη, την απώλεια και την κοινοτική αλληλεγγύη.
Στη Μάρπησσα, μετά την Πρώτη Ανάσταση το Μεγάλο Σάββατο, ο ιερέας σκορπίζει από την πύλη του ναού αρωματικά φυτά του νησιού -ρίγανη, δάφνη και φασκόμηλο- τα οποία οι πιστοί συλλέγουν για να τοποθετήσουν στη συνέχεια στο εικονοστάσι. Την Κυριακή του Πάσχα, στη Μάρπησσα αναβιώνει το έθιμο της «Κούνιας». Μια κούνια στήνεται στην πλατεία όπου νέες κοπέλες κάθονται και τραγουδούν, ενώ τα αγόρια τις κουνούν. Παλαιότερα, αυτή ήταν μια ευκαιρία για τους νέους να γνωριστούν, οδηγώντας συχνά σε προξενιά και γάμους.
Ρεβυθάδα Πάρου/Photo: Νίκος Κόκκας
Μάρπησσα/Photo: Νίκος Κόκκας
Νάουσα, Πάρος/Photo: Shutterstock
Λαγκάδα: Η άνοδος στο Γολγοθά
Στο απομακρυσμένο χωριό της Λαγκάδας, σε υψόμετρο 429 μέτρων, εκτυλίσσεται ίσως η πιο δραματική τελετή του νησιού. Στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, πραγματοποιείται μια αναπαράσταση της ανόδου στο Γολγοθά που συγκλονίζει. Ο ιερέας, σηκώνοντας στον ώμο του έναν βαρύ ξύλινο σταυρό, ανεβαίνει αργά έναν απότομο λόφο που προσομοιάζει στο λόφο του Γολγοθά, συνοδευόμενος από πλήθος πιστών με αναμμένα κεριά. Οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα που μεταφέρει τους παρευρισκόμενους αιώνες πίσω, στη Βιβλική εποχή.
Παροικιά και Νάουσα: Όταν η παράδοση συναντά την κοσμοπολίτικη αύρα
Στα δύο μεγαλύτερα κέντρα του νησιού, την Παροικιά και τη Νάουσα, οι εορτασμοί αποκτούν μια διαφορετική δυναμική. Εδώ, η θρησκευτική παράδοση εμπλουτίζεται με την κοσμοπολίτικη αύρα που χαρακτηρίζει αυτές τις περιοχές. Στην Παροικιά, τη Μεγάλη Παρασκευή, οι επιτάφιοι από τις διάφορες ενορίες συναντώνται στο λιμάνι για μια κοινή πορεία. Η περιφορά γίνεται τα μεσάνυχτα, συνοδευόμενη από χορωδιακούς θρηνητικούς ύμνους, με κορυφαία στιγμή την συνάντηση και ύψωση των τριών περίτεχνων Επιταφίων. Στη βυζαντινή εκκλησία της Εκατονταπυλιανής, ένα από τα σημαντικότερα παλαιοχριστιανικά μνημεία της χώρας, τελείται μια μεγαλοπρεπής αποκαθήλωση που ελκύει πλήθος πιστών
Η Εκατονταπυλιανή/Photo: Νίκος Κόκκας
Παροικιά/Photo: Νίκος Κόκκας
Παροικιά, Πάρος/Photo: Νίκος Κόκκας
Η αναστάσιμη νύχτα και το μεγάλο γλέντι
Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, ολόκληρο το νησί λάμπει από τα αναμμένα κεριά και τα πυροτεχνήματα που φωτίζουν τον ουρανό. Στην Εκατονταπυλιανή της Παροικιάς, η Ανάσταση γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα, με πλήθος κόσμου να συρρέει στον μεγάλο περίβολο του ναού.
Για όσους αναζητούν μια πιο προσωπική εμπειρία, τα μικρά ξωκλήσια του νησιού προσφέρουν μια εναλλακτική. Εδώ, μακριά από τα πλήθη, η θεία λειτουργία πραγματοποιείται σε ένα σχεδόν μυστικιστικό περιβάλλον, με μόνο φως τα κεριά και τον ήχο των καμπανών να αντηχεί στην ήσυχη νύχτα. Την Κυριακή του Πάσχα, το νησί μετατρέπεται σε μια μεγάλη γιορτή. Στη Μάρπησσα, το μεσημέρι, πραγματοποιείται το «Τραπέζι της Αγάπης» στο γήπεδο του χωριού. Παραδοσιακές ορχήστρες παίζουν από νωρίς, ενώ προσφέρονται δωρεάν αρνί, κρασί και πασχαλινά αυγά σε ντόπιους και επισκέπτες.
Στη Νάουσα, οι εορτασμοί κορυφώνονται με μοναδικό τρόπο. Το απόγευμα της Κυριακής, κατά την περιφορά των εικόνων από τις ενορίες της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και της Παντάνασσας, οι «μπουρλοτιέρηδες» -νέοι του χωριού- ακολουθούν τη λιτανεία ρίχνοντας βαρελότα. Αυτό το έθιμο, με ρίζες στην Ελληνική Επανάσταση, γεμίζει τη Νάουσα με κρότους και κόκκινους καπνούς. Ο εορτασμός συνεχίζεται στο γραφικό λιμανάκι της Νάουσας με ένα από τα πιο ξέφρενα γλέντια των Κυκλάδων. Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώνονται για φαγητό, ποτό, χορό και τραγούδι, σε ένα πανηγύρι που διαρκεί μέχρι αργά το βράδυ και ολοκληρώνεται με εντυπωσιακά πυροτεχνήματα.
Nάουσα Πάρου/Photo: Nίκος Κόκκας
Παροικιά/Phοto: Νίκος Κόκκας
Νάουσα/Photo: Νίκος Κόκκας
Γαστρονομικές παραδόσεις
Το παριανό Πάσχα συνοδεύεται από πλούσιες γαστρονομικές παραδόσεις. Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, τα σπίτια του νησιού γεμίζουν με τις μυρωδιές από τα παραδοσιακά εδέσματα που ετοιμάζονται: τα κόκκινα αυγά, τα τσουρέκια, οι πασχαλινές κουλούρες, τα λαμπροκούλουρα ή αυγοκούλουρα, οι τυρόπιτες και τα τοπικά γλυκά. Την Κυριακή του Πάσχα, το παραδοσιακό αρνί στη σούβλα πρωταγωνιστεί σε κάθε αυλή και πλατεία. Στη Νάουσα και την Παροικιά, εστιατόρια και ταβέρνες προσφέρουν εκλεπτυσμένες εκδοχές των παραδοσιακών εδεσμάτων, συνδυάζοντας την τοπική γαστρονομική παράδοση με σύγχρονες πινελιές.
Πηγή:travel.gr
