Η αναπαράσταση των Παθών στη Μάρπησσα (video)

Πάσχα ελληνικό, μυστηριώδες, μοναδικό, πλούσιο σε παραδόσεις και δρώμενα.  Μικροί και μεγάλοι φοράμε τα καλά μας για να γιορτάσουμε την αναγέννηση της φύσης και την Ανάσταση  της ψυχής μας. Ας υποδεχτούμε λοιπόν την ομορφότερη εποχή του χρόνου και ας περιπλανηθούμε έστω και νοερά στα μονοπάτια της πατρίδας μας…

Πάρος… Από τις αρχές του 20ού αιώνα έχει καθιερωθεί το έθιμο της αναπαράστασης των Παθών της Μεγάλης Παρασκευής στη Μάρπησσα αλλά και στα χωριά Πρόδρομος, Μάρμαρα, Άσπρο, Χωριό και Λεύκες. Στην Παροικιά, το συγκεκριμένο έθιμο πραγματοποιείται στον ιερό ναό Ζωοδόχου Πηγής την Κυριακή των Βαΐων.

Ξεχωριστό είναι το έθιμο στη Μάρπησσα, όπου παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού παίζουν σκηνές από την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση.

Το έθιμο εμπνεύστηκε, το 1924, η δασκάλα του χωριού, Βασιλεία Καφούρου-Ασωνίτη. Από τότε έως σήμερα, με εξαίρεση τα χρόνια της κατοχής, το έθιμο τηρείται κάθε χρόνο. Οι κάτοικοι της Μάρπησσας, όχι μόνο διαφύλαξαν την ιδέα της αγαπημένης τους δασκάλας, αλλά και την εμπλούτισαν με επιπλέον θέματα και εκδηλώσεις, που κορυφώνονται την Κυριακή του Πάσχα. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες παλαιότερων, στις αρχικές αναπαραστάσεις, που ήταν τέσσερις, συμμετείχαν μόνον κορίτσια. Σήμερα οι αναπαραστάσεις έχουν τριπλασιαστεί. Απαιτούνται πολλά άτομα. Έτσι ακόμη και παιδιά, που σπουδάζουν στην Αθήνα, κατεβαίνουν εκείνες τις ημέρες στο κεφαλοχώρι της Πάρου για να συμπληρωθούν οι ομάδες. Όλο το χωριό, με πρώτες τις γυναίκες του τοπικού συλλόγου, τους ξενοδόχους, τον Αγροτικό Συνεταιρισμό, τον αθλητικό σύλλογο Μαρπησσαϊκό και φυσικά την κοινότητα και την ΚΔΕΠΑΠ, συμμετέχουν στην προετοιμασία του εθίμου.

Όσοι βρεθούν στην Πάρο, αξίζει να παρακολουθήσουν την Ακολουθία του Επιταφίου στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Περίπου, σαράντα γυναίκες του χωριού συγκροτούν χορωδία για τα εγκώμια του επιτάφιου θρήνου. Μυροφόρες μέσα στον Ναό ραίνουν τον Επιτάφιο με αρώματα, ενώ από τον θόλο πέφτουν ροδοπέταλα. Μετά την έξοδο του Επιταφίου η πρώτη στάση γίνεται στο κέντρο του χωριού. Εδώ γίνεται η αναπαράσταση της Αναστάσεως του Λαζάρου. Ένας ψεύτικος βράχος παραπέμπει στον τάφο του Λαζάρου.

Ακολουθεί η είσοδος στα Ιεροσόλυμα. Ο Ιησούς πάνω σε γαϊδουράκι γίνεται δεκτός μετά βαΐων και κλάδων στην πόλη. Κοντά στο γήπεδο του χωριού γίνεται η αναπαράσταση της σκηνής της Μαρίας Μαγδαληνής που πλένει τα πόδια του Χριστού.

Λίγο παρακάτω είναι ο Μυστικός Δείπνος, αναπαράσταση που απαιτεί 13 άτομα να κάθονται γύρω από το τραπέζι.

Επόμενη στάση είναι η προσευχή στο όρος των ελαιών. Ο Ιησούς προσεύχεται κάτω από την ελιά και οι μαθητές του κοιμούνται πιο πέρα. Πάνω σε ένα μπαλκόνι ο Πόντιος Πιλάτος νίπτει τας χείρας του, ενώ τα πλήθη από κάτω ζητούν να σταυρωθεί ο Ιησούς. Στο ύψωμα, κοντά στους μύλους του χωριού, γίνεται η αναπαράσταση της ανάβασης στο Γολγοθά. Ο Χριστός με τον Σταυρό στους ώμους, ματωμένος από τον βούρδουλα των Ρωμαίων, ανεβαίνει για τη σταύρωση.

Στο δασάκι του χωριού στήνεται η κρεμάλα του Ιούδα. Στο ύψωμα, πάνω από το δημοτικό παρκινγκ, γίνεται η συγκλονιστική αναπαράσταση της σταύρωσης. Οι τρεις σταυροί με τους αντίστοιχους εφήβους, που αναπαριστούν τον Χριστό και τους ληστές, κρέμονται απ’ αυτούς. Από κάτω Ρωμαίοι στρατιώτες χλευάζουν. Είναι, ίσως, η πλέον δύσκολη αναπαράσταση, καθώς τα παιδιά που υποδύονται τον Χριστό και τους ληστές, πρέπει να μείνουν ακίνητα, χωρίς ρούχα πάνω στους σταυρούς, για αρκετή ώρα, παρά το κρύο. Εξίσου δύσκολη είναι και η αποκαθήλωση, όταν ο Ιησούς βρίσκεται στην αγκαλιά της Παναγίας.

Καθώς ο επιτάφιος πλησιάζει προς τον ναό γίνεται η τελευταία αναπαράσταση. Η ταφή. Εδώ για σκηνικό χρησιμοποιείται η είσοδος του κοινοτικού κτιρίου.

Μάλιστα, τη νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης οι κάτοικοι του χωριού μένουν ξάγρυπνοι, ψέλνοντας και στολίζοντας τον επιτάφιο.

Τη Μεγάλη Παρασκευή, μετά την Αποκαθήλωση, προσφέρονται τα «μεράσματα» (νηστίσιμα κεράσματα), για να συγχωρεθεί η ψυχή των αποθανόντων.

Η Ανάσταση συνοδεύεται, φυσικά, από κωδωνοκρουσίες, εντυπωσιακά πυροτεχνήματα και βεγγαλικά, ενώ την Κυριακή του Πάσχα διοργανώνεται νησιώτικο γλέντι με τοπικά μουσικά και χορευτικά συγκροτήματα, άφθονα εδέσματα και παριανό κρασί.

*To video με τις αναπαραστάσεις είναι δημιουργία  του κ. Ιωάννη Β. Κωβαίου