Έμεινε στην ιστορία σαν την Ολυμπιάδα που δεν έγινε εκτός από την τελετή έναρξης και μιλάμε για τη Λαϊκή Ολυμπιάδα της Βαρκελώνης το 1936, αλλά όμως κατάφερε να θαμπώσει τη βιτρίνα του Χίτλερ που με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου, επιχειρούσε να προπαγανδίσει τις ιδέες του φυλετικού ρατσισμού για ανώτερες φυλές, να «διαφημίσει» τα οργανωτικά επιτεύγματα (στάδια, εγκαταστάσεις) σαν αποδεικτικά στοιχεία ενός αποτελεσματικού κρατικού μηχανισμού, αλλά και να «ξεπλυθεί» για όσα ήδη του καταλόγιζαν στον τομέα της παραβίασης στοιχειωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων.
Τα έβλεπαν βέβαια και άλλες κυβερνήσεις αλλά έβαζαν νερό στο κρασί τους, από τη μία γιατί η Γερμανία ήταν μεγάλη αγορά εκατομμυρίων ανθρώπων και οι μπίζνες ήταν πάνω από όλα, αλλά και γιατί τον θεωρούσαν στρατιωτικό αντίβαρο απέναντι στην ΕΣΣΔ.
Η ιστορία απέδειξε σε όλους τους τομείς ακριβώς τα αντίθετα, ο αφροαμερικανός Τζέσε Όουενς με τα τέσσερα χρυσά έκανε σμπαράλια τις θεωρίες της «αρίας φυλής», ο Χίτλερ κατέλαβε τις χώρες που οι κυβερνήσεις τους έστειλαν αποστολές στη χιτλερική ολυμπιάδα και τις βύθισε σε λουτρό αίματος, οι «μπίζνες» κατέληξαν στο να εκμεταλλεύεται η ναζιστική Γερμανία κάθε πόρο των κατακτημένων χωρών και οι πολίτες τους να πεθαίνουν από την πείνα και η ΕΣΣΔ αποτέλεσε το «αντίβαρο» για να ηττηθεί στο ανατολικό μέτωπο η Γερμανία και να μπει ο κόκκινος στρατός στο Βερολίνο.
Όμως υπήρξε και ο αντίλογος στη χιτλερική Ολυμπιάδα, αφού τόσος τη χώρα μας όσο και αλλού οργανώθηκαν αποστολές αθλητών για να πάνε στην Ισπανία, όπου μπορεί η έναρξη του ισπανικού εμφυλίου να μην επέτρεψε τη διεξαγωγή της Λαϊκής Ολυμπιάδας, η ιστορία όμως έγραψε ότι υπήρξαν και αυτοί που αρνήθηκαν να παρελάσουν μπροστά στο «φύρερ.
Στην Ισπανία στις 17-7-1936 ξέσπασε το πραξικόπημα του στρατηγού Φράνκο και ο ισπανικός εμφύλιος. Η Ολυμπιάδα της Βαρκελώνης θα γίνονταν από 19 έως 26 Ιουλίου και ήδη πριν την έναρξη του εμφυλίου είχαν ξεκινήσει εκδηλώσεις στην Ισπανία.
Στη χώρα μας ο αθλητικός τύπος της εποχής αναφέρει ότι γίνονταν έρανος για να στηριχτούν τα έξοδα της ελληνικής αποστολής για την Ισπανία, ενώ οι διοργανωτές ανακοινώνουν ότι λόγω των πολλών συμμετοχών θα παραταθεί η διοργάνωση κατά τρεις ημέρες.
Όπως έγραφε η εφημερίδα «Αθλητισμός»: “Η ολυμπιάς της Βαρκελώνης αποσκοπεί την συναδέλφωσιν των λαών”
Εάν οι πρωταθληταί μας νοιώσουν βαθιά την έννοιαν των Ολυμπιακών Αγώνων θα πρέπη να προτιμήσουν να μεταβούν εις την Βαρκελώνην, παρά εις την Γερμανίαν του Χίτλερ”. Μάλιστα αναφέρεται ότι θα υπάρχουν δύο κατηγορίες αθλημάτων, μία για τους αθλητές και μία για τους φιλάθλους.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι συμμετοχή στη Βαρκελώνη δήλωσαν και 18 Γερμανοί αθλητές, από αυτούς που ο Χίτλερ είχε στα μαύρα κατάστιχα ως αντιφρονούντες, γιατί δεν σιωπούσαν μπροστά στα εγκλήματά του και γι αυτό το λόγο αρκετοί είχαν ήδη απελαθεί από την πατρίδα τους. Αυστρία και Ουγγαρία, αν και είχαν φιλοφασιστικές κυβερνήσεις, καταγράφουν συμμετοχή στη Βαρκελώνη με “ισχυράς ομάδας αποτελούμενες από νέους ειρηνιστάς”.
Παρά του σφαιροβόλου πρωταθλητού της Ελλάδος Ηλία Βεργίνη, ελάβαμε την κάτωθι επιστολήν προς τους Έλληνας πρωταθλητάς;
«Το αληθινό Ολυμπιακό πνεύμα το εκπροσωπεί σήμερα η Λαϊκή Ολυμπιάδα της Βαρκελώνης. Στη Χιτλερική Ολυμπιάδα δεν συνεχίζεται η ωραία παράδοσις των Ολυμπιακών αγώνων.
Στη φασιστική Γερμανία δεν καλλιεργείται η ιδέα της συναδελφώσεως και της ειρηνικής διαβιώσεως των λαών. Εκεί καλλιεργείται το άγριο μίσος ενάντια στ’ άλλα έθνη.
Τίμιοι Έλληνες πρωταθληταί, μή επιτρέψητε δια της συμμετοχής σας εις τους αγώνας του Βερολίνου την βεβήλωσιν του ιερού Ολυμπιακού φωτός από τους δολοφόνους του γερμανικού λαού.
Ενισχύσατε με την συμμετοχήν σας την Λαϊκήν Ολυμπιάδα της Βαρκελώνης.
Έτσι σώζετε την τιμήν της Ελλάδος, που ήταν η κοιτίς της Ολυμπιακής ιδέας και περιφρουρείτε τα ωραία ιδανικά του αθλητισμού».
Μετά τιμής
ΗΛΙΑΣ ΒΕΡΓΙΝΗΣ
Πρωταθλητής Ελλάδος
Οι αθλητικές αρχές των χωρών που έστειλαν αποστολές στη Γερμανία, αντιδρούν και άλλες τιμωρούν αθλητές τους επειδή θέλουν να πάνε στη Βαρκελώνη, άλλες τους ξετιμωρούν υπό τον όρο να πάνε στο Βερολίνο, άλλες ανέχονται και τις δύο καταστάσεις, ενώ για να στηριχτεί η «επίσημη» Ολυμπιάδα του Γ’ Ράιχ σε πολλές περιπτώσεις γίνονται πιο «ελαστικά» τα όρια όταν ελέγχονται από τους κριτές των προκριματικών αγώνων για να στελεχωθεί η αποστολή του Βερολίνου. Στην Ελλάδα γίνεται τόσο εξόφθαλμα που οι φίλαθλοι από τις κερκίδες το διακωμωδούν αγρίως.
Ο ΣΕΓΑΣ στήριξε τη χιτλερική Ολυμπιάδα του Βερολίνου. Ζήτησε μάλιστα απόφαση του αρμόδιου υπουργείου για να απαγορευτεί η έξοδος των Ελλήνων αθλητών. Τους αποκαλεί “δικτάτορας του αθλητισμού”. Δυστυχώς λίγα χρόνια μετά γνώρισε από κοντά τους πραγματικούς δικτάτορες στα Ολοκαυτώματα του Διστόμου, της Βιάννου, στο Μπλόκο της Κοκκινιάς, του Βύρωνα, της Καλαμαριάς, των Προσφυγικών της Πάτρας, του λιμού της Αθήνας, των ομήρων που στάλθηκαν στο Νταχάου και τόσα άλλα μελανά σημεία της ιστορίας.
Η ελληνική αποστολή θα περιλαμβάνει 10 πρωταθλητές στίβου, επτά κολυμβητές, τρεις παλαιστές, έναν αρσιβαρίστα και διάφορους άλλους. Μεταξύ τους ο Φώτης Αδαμίδης σαν σημαιοφόρος της αποστολής, ο Βαλκανιονίκης Ηλίας Βεργίνης, ο πρωταθλητής αρσιβαρίστας Μάνθος Αγγελόπουλος, Σαλής, Παπαδάκης, Μητρόπουλος, ο δρομέας Νίτσας, ενώ θα έπαιρνε μέρος και ομάδα γουώτερ πόλο. Από τη Θεσσαλονίκη συμμετέχουν ο δρομέας ημιαντοχής Χρηστ. Μαυροκορδάτος, ο κολυμβητής 200μ πρόσθιο Νικ. Σαμαράς, ο Γεωργ. Λιβανός, των δρόμων αντοχής και ο πρωταθλητής κολύμβησης Δημητριάδης.
Η ελληνική αποστολή αναχώρησε ακτοπλοϊκώς στις 11 Ιουλίου.
Το αποτέλεσμα της έναρξης του ισπανικού εμφυλίου ήταν ότι τα σύνορα έκλεισαν, πολλοί αθλητές δεν έφτασαν καν, ενώ περίπου 2.000 αθλητές από αυτούς που ήδη είχαν πάει, παρέμειναν στην Ισπανία και μετείχαν στον εμφύλιο πόλεμο στο πλευρό των Ισπανών εργατών, υπερασπίζοντας την Ισπανική Δημοκρατία.
Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου η Γερμανική αεροπορία (Luftwaffe) και η αντίστοιχη Ιταλική βομβάρδισαν πολλές πόλεις και χωριά. Ανάμεσα τους και τη βασκική πόλη Γκερνίκα (Guernica/Gernika), την οποία ισοπέδωσαν στις 26 Απριλίου 1937 σκοτώνοντας μόνο αμάχους. Ο Πάμπλο Πικάσο, συγκλονισμένος από τη φρίκη της καταστροφής, ζωγράφισε τον ομώνυμο διάσημο πίνακά του.
Στις 31-7-1936 η εφημερίδα αναφέρει ότι επέστρεψε η ελληνική αποστολή και ότι οι αγώνες θα γίνουν μετά από τετράμηνο στην Αμβέρσα του Βελγίου. Επίσης ότι ο Αδαμίδης ήταν στη Βαρκελώνη σε “όλην την διάρκεια των ισπανικών ταραχών”.
Στις 3-8-1936 η εφημερίδα αρχίζει να δημοσιεύει την περιγραφή του ταξιδιού της ελληνικής αποστολής προς τη Μασσαλία, από όπου θα γινόταν η προώθηση προς την Ισπανία, τις προπονήσεις και τα καλαμπούρια στο καράβι, την αναγκαστική επιστροφή τους πριν πατήσουν ισπανικό έδαφος, πως βρήκαν τον Αδαμίδη που ήταν ήδη στην Ισπανία, ενώ προαναγγέλλεται συνέχεια του αφιερώματος, που δεν το διαβάσαμε ποτέ. Ήταν όπως είπαμε 3η Αυγούστου 1936, την επόμενη ημέρα είχαμε την 4η Αυγούστου και τη δικτατορία Μεταξά και όσοι συμμετείχαν στην ελληνική αποστολή για τη Λαϊκή Ολυμπιάδα, δεν έτυχαν και της καλύτερης αντιμετώπισης από το νέο καθεστώς, όπως για παράδειγμα ο πυγμάχος Δημήτρης Κοροντζής που φυλακίστηκε και δραπέτευσε.
Έρευνα Nάσος Μπράτσος/ertnews
